Tóm tắt: An toàn cho các đập hiện hữu hiện đang được sự quan tâm của nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Có nhiều nguyên nhân gây ra sự cố đập và một nguyên nhân quan trọng cần phải kể đến đó là thấm qua thân và nền đập. Xử lý thấm là một nội dung quan trọng trong công tác sửa chữa, khôi phục và nâng cao an toàn đập, đặc biệt là đối với đập đất. Các giải pháp để xử lý thấm cho đập đất có thể phân thành hai nhóm chính: nhóm kiểm soát thấm và nhóm chống thấm. Trong mỗi nhóm lại có một số phương án khác nhau phù hợp với hiện trạng của một đập cụ thể. Bài viết này cung cấp một cái nhìn tổng quan về các biện pháp xử lý thấm và các yếu tố cần xem xét trước khi lựa chọn giải pháp thích hợp cho đập cần xử lý thấm.
Abstract: Safety of existing dams is now getting the attention of many countries in the world, including Vietnam. There are many causes leading to dam incidents and more importantly the seepage in the body and foundation of the dams. Seepage handling is an important content in the repair, rehabilitation and safety improvement for existing dams, especially for earth dam. The solutions for seepage modifications can be grouped into two categories: seepage control group and seepage cut off group. In each group there are some different alternatives consistent with the current state of a particular dam. This article provides an overview of these seepage handling options and factors to consider before selecting the appropriate solutions for a dam that requires seepage modification.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
II. GIẢI PHÁP CHỐNG THẤM CHO ĐẬP ĐẤT
2.1. Khoan phụt vữa chống thấm
2.2. Thảm chống thấm bằng vật liệu có hệ số thấm nhỏ
2.3 Tường hào chống thấm
2.4. Tường cọc đất chống thấm
III. GIẢI PHÁP KIỂM SOÁT THẤM
3.1. Thảm lọc ngược/tiêu nước
3.2. Thảm lọc ngược/tiêu nước và khối đắp phủ hạ lưu
3.3 . Rãnh chân
3.4. Rãnh chân và khối đắp phủ hạ lưu
3.5. Lớp phủ lọc ngược kết hợp tiêu nước kiểu ống khói
3.6. Kết cấu lọc ngược kiểu ống khói trong thân đập
3.7. Giếng giảm áp
IV. XEM XÉT LỰA CHỌN GIẢI PHÁP XỬ LÝ THẤM CHO ĐẬP ĐẤT
V. KẾT LUẬN
Trước những diễn biến ngày càng bất lợi của biến đổi khí hậu cũng như sự lão hóa của các đập cũ theo thời gian, vấn đề an toàn cho các đập hiện hữu đang được sự quan tâm của nhiều nước trên thế giới cũng như ở Việt Nam. Các giải pháp công trình được sử dụng để xử lý những tồn tại của một đập cụ thể cần được so sánh, đánh giá kỹ càng bởi các chuyên gia có kinh nghiệm, đặc biệt là vấn đề xử lý thấm cho đập đất. Một loạt các giải pháp được tổng quan trên đây thuộc hai nhóm “chống thấm” và “kiểm soát thấm” có thể được phân tích, lựa chọn áp dụng với điều kiện cụ thể của đập. Các kỹ sư cần xem xét đầy đủ các khía cạnh như chi phí, khả năng thi công, hiệu quả và các tác động khác
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Tổng cục Thủy lợi. Công tác quản lý an toàn hồ chứa nước thủy lợi – Hội thảo Đảm bảo an toàn hồ đập – Thực trạng, thách thức và giải pháp, 7/2014
[2] Viện Khoa học Thủy lợi Việt Báo cáo nghiên cứu khả thi dự án Sửa chữa, nâng cao an toàn đập (DaRSIP/WB8). Hà nội, 2015
[3] Nguyễn Quốc Dũng, Nguyễn Quốc Huy, Nguyễn Quý Anh. Giới thiệu kết quả ứng dụng công nghệ khoan phụt cao áp (Jet Grouting) để chống thấm cho một số công trình thủy lợi. http://www.vncold.vn/
[4] Vũ Bá Thao, Nguyễn Quốc Dũng. Giới thiệu tiêu chuẩn khoan phụt chống thấm đập đất. Hội thảo KHCN phục vụ dự án WB8. Hà nội, 12-2015.
[5] S. Society on Dams. Dams and Extreme Events – Reducing Risk of Aging Infrastructure under Extreme Loading Conditions. April 2014
[6] Nguyễn Chí Thanh, Đinh Xuân Trọng và nnk. Báo cáo tổng hợp dự án Điều tra, đánh giá hiện trạng thấm qua thân đập phục vụ cho an toàn hồ chứa thuộc khu vực Miền Trung – Tây Nguyên. Hà nội, 2011.
[7] Nguyễn Quốc Dũng, Vũ Bá Thao. Giới thiệu công nghệ tường tâm bằng đất đầm nện để chống thấm cho hồ chứa vừa và nhỏ. Hội thảo KHCN phục vụ dự án WB8. Hà nội, 12-2015.
[8] Nguyễn Cảnh Thái. Giải pháp tường hào bentonite chống thấm thân và nền đập. Hội thảo KHCN phục vụ dự án Hà nội, 12-2015.
Chi tiết bài báo xem tại đây: Xử lý thấm qua đập đất hiện trạng – kiểm soát hay ngăn chặn?
Đinh Xuân Trọng, Nguyễn Thành Công
Viện Thủy công, Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam
TẠP CHÍ TÀI NGUYÊN NƯỚC (SỐ 02 – 2016)
